KIN

พญ. หทัยรัตน์ ผดุงกิจ แพทย์เชี่ยวชาญด้านระบบประสาทวิทยาหรือระบบสมองและระบบประสาทนั้นเองแต่เป็นทางอายุรกรรม ไม่ได้ผ่าตัด
วันนี้จะมาแนะนำหรือมาอธิบายเกี่ยวกับโรคทางระบบประสาทว่ามีอะไรบ้างกับโรคที่เราพบเจอบ่อย เราจะมาทำความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องStroke หรือเรื่องโรคหลอดเลือดสมองนั่นเอง

จริงๆก็น่าจะทราบกัน ทางสื่อก็มีมาเยอะเรารู้กันอยู่แล้วว่า Stroke คืออะไร โรคหลอดเลือดสมองคืออะไร อัมพฤกษ์-อัมพาตคืออะไร
วันนี้เราจะมาเข้าใจก่อนว่าเข้าใจง่ายๆสั้นๆ แบบภาษาชาวบ้านที่เราต้องเข้าใจเลยว่าคำว่า Stroke คืออะไร ก็คือภาวะโรคหลอดเลือดสมองที่มีพยาธิสภาพเกิดขึ้นไม่ว่าจะมีการตีบแตกหรือตัน หากเกิดขึ้นแล้วจะทำลายเนื้อเยื่อสมองจนกระทั่งสมองไม่สามารถสั่งการได้จึงเกิดอาการทางร่างกายขึ้น เช่น การสื่อสารผิดปกติ ตาพร่ามัว ปากเบี้ยว ชาซีกใดสิ่งหนึ่ง แขนขาอ่อนแรง จนสุดท้ายก่อให้เกิดอัมพฤกษ์อัมพาตนั่นเอง 

2. ก็จะเป็นโรคประจำตัวอื่นๆที่เราจะพบบ่อย เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง และไขมันในเลือดสูงนี้เกิดอะไรขึ้น มันทำให้พอกปูนในหลอดเลือดในผนังหลอดเลือดทำให้ผนังหลอดเลือดแข็งตัว หรืออาจจะทำให้หลอดเลือดตีบแคบลงไปเรื่อยๆจนสุดท้ายก็ตีบแล้วทำให้เลือดไม่ไปเลี้ยงในที่สุด ส่วนโรคอื่นๆ เช่น สูบบุหรี่ ดื่มสุรา กินเหล้า ยาบางชนิด ความเครียดต่างๆ สิ่งเหล่านี้ก็มีปัจจัยเสี่ยงทำให้เกิดได้เช่น

กัน

 

การวินิจฉัยโรคหลอดเลือดสมอง

การตรวจวินิจฉัย นอกเหนือจากอาการที่เราเห็นแล้วแพทย์จะตรวจร่างกายพบว่ามีแขนขาอ่อนแรงข้างใดข้างหนึ่ง เราสามารถตรวจได้ในการเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ จะเป็น CT Scan หรือ MRI จะทำให้เราบอกได้ว่ามีเส้นเลือดตีบเกิดขึ้น มีสมองบวมอย่างไร มีหลอดเลือดแตกยังไร สมองบวมแบบไหน เราจะได้วางแผนการรักษาได้ถูกต้อง แล้วก็การตรวจเลือดคัดกรองสุขภาพต่างๆ การตรวจเลือดนั้นเช่น ดูเบาหวาน ดูภาวะน้ำตาลในเลือด ไขมัน ต่างๆ  และโรคหัวใจที่เราจะต้องตรวจดูอย่างละเอียด

 

อาการของโรคหลอดเลือดสมอง

อาการของโรคหลอดเลือดสมองนั้นไม่ว่าจะเป็นตีบแตกหรือตันหากเกิดกับซีกใดซีกหนึ่ง ร่างกายก็จะมีอาการด้านตรงข้ามสมอง พยาธิสภาพเกิดขึ้นสมองข้างไหนจะมีอาการด้านตรงข้าม อันนี้ก็คือเราจะต้องดูออกว่าเมื่อตีบแตกซีกซ้าย แขนขาจะอ่อนแรงทางขวา ตีบแตกทางขวาก็จะอ่อนแรงซีกซ้าย ทีนี้ถ้าสมองซีกซ้ายเกิดปัญหาจะเป็นปัญหาใหญ่ เพราะว่าจะมีเกี่ยวข้องกับการสื่อสาร อันนี้เป็นเรื่องใหญ่ ทำให้ตยไข้พูดไม่ได้ ฟังรู้เรื่องแต่พูดไม่ออกก็จะเกิดอาการหงุดหงิดหรืออาจจะเสียการเข้าใจทุกสิ่งทุกอย่าง ไม่สามารถจะตอบสนองอะไรได้เลย ก็คือนิ่งเฉยแล้วก็ประกอบกับแขนขาอ่อนแรงซีกใดซีกหนึ่ง หากมีอาการเหล่านี้เมื่อท่านใดก็ตามที่เกิดอาการเหล่านี้ขึ้น มีสัญญาณเตือน เช่น ชาซีกใดซีกหนึ่ง ปากเบี้ยวเล็กน้อย เดินเซ แขนขาอ่อนแรง ให้รีบปรึกษาแพทย์และไปโรงพยาบาลทันทีโดยเร็วที่สุด อย่าให้เกิน 4 ชั่วโมง

 

การรักษาโรคหลอดเลือดสมอง

การรักษาเราก็มีการรักษาที่เรารู้อยู่แล้วว่า Fast-Track นะคะการรักษาแบบ Fast-Track นั้นก็คือภายในไม่เกิน 3-4 ชั่วโมงเมื่อมาถึงโรงพยาบาล แพทย์จะทำการตรวจวินิจฉัยด้วยการเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ซักประวัติตรวจร่างกายมีความเสี่ยงอะไรบ้างไหมเราสามารถให้ยาละลายลิ่มเลือดหรือยาสลายเลือดได้ทันทีซึ่งจะทำให้ผู้ป่วยกับฟื้นคืนมาภายในพริบตาหรือว่าภายใน 1 ชั่วโมง หรือ 20 สี่ชั่วโม งสามารถกลับคืนมาเป็นปกติได้ หากไม่ปกติก็จะอ่อนแรงน้อยหรือมีอาการเล็กน้อย อันนี้คือการรักษาแบบเฉียบพลัน Fast-Track ในกรณีรักษาโรคอื่นๆ เช่นโรคประจำตัวต่างๆ ท่านจะต้องทานยาให้สม่ำเสมอ เช่น ยาคุมเบาหวาน คุมน้ำตาล ให้อยู่ในระดับที่ดีที่ควบคุมและพอใจก็อาจจะไม่เกิน 150 ไม่เกิน 180 แต่ก็ไม่ให้ต่ำเกินร้อยเพราะว่าต่ำไปก็อาจจะเกิดภาวะเส้นเลือดตีบได้ ส่วนยาความดันยาหัวใจทุกสิ่งทุกอย่างจะต้องดูแลตัวเองของโรคประจำตัวให้ดี

 

การฟื้นฟูโรคหลอดเลือดสมอง

การรักษาในช่วงวิกฤติ ผ่านไปแล้ว 1 - 2 อาทิตย์แรกเราต้องมาพูดถึงเรื่องฟื้นฟู อันนี้คือหัวใจสำคัญของการช่วยเหลือผู้ป่วยในระยะยาว เมื่อมีภาวะอัมพฤกษ์อัมพาตเกิดขึ้นแน่นอนเรารู้กันอยู่แล้วว่าต้องทำกายภาพบำบัดอันนั้นคือนานมากแล้วตลอดเวลาตั้งแต่กี่ปี สิบปีร้อยปีมาแล้วเรากายภาพบำบัดด้วยการออกกำลังกายแขนขาข้างใดข้างนั้นที่เป็นออกกำลังกายกล้ามเนื้อกระตุ้นกิจกรรมบำบัดอะไรต่างๆ แต่ปัจจุบันเรามีเครื่องมือในการอุปกรณ์ในการช่วยเหลือให้ดีขึ้นเป็นเทคโนโลยีสมัยใหม่ที่เข้ามาช่วยทำให้ฟื้นฟูได้เร็วขึ้น

 

วันนี้หมอจะมาแนะนำเครื่องมือตัวนี้เลยค่ะก็คือ TMS หรือที่เราเรียกว่า Transcranial Magnetic Stimulation ก็คือการใช้คลื่นสนามแม่เหล็กไฟฟ้ามาช่วยกระตุ้นระบบประสาทกล้ามเนื้อให้สามารถกลับฟื้นคืนมาทำงานได้ดีขึ้น อาจจะไม่ได้ถึงกับปกติแต่อย่างน้อยก็ทุนระยะเวลาในการฟื้นฟูผู้ป่วย เอาอุปกรณ์นี้เทคโนโลยีนี้เราจะใช้ร่วมกับกายภาพบำบัดจึงทำให้ผู้ป่วยเนี่ยฟื้นฟูได้เร็วขึ้น ตัวนี้ทำงานอย่างไร ก็คือจะส่งผ่านคลื่นไฟฟ้าแม่เหล็กผ่านเข้าผิวหนังเราไป ทำที่แขนขาก็จะผ่านไปที่ระบบประสาทแล้วก็ส่งสัญญาณขึ้นไปผ่านไขสันหลังขึ้นสู่สมอง แล้วเรากระตุ้นที่สมองโดยตรงได้โดยเครื่องไฟฟ้าแม่เหล็กเท่านั้นที่จะสามารถส่งผ่านคลื่นกำลังไฟฟ้าต่างๆผ่านกะโหลกศีรษะเราไป ไปกระตุ้นที่เซลล์สมองโดยตรง ณ ตำแหน่งจุดนั้นๆ ซึ่งจะต้องใช้ทีมแพทย์เฉพาะทางหรือทีมงานพยาบาลเจ้าหน้าที่กายภาพบำบัดที่ฝึกแล้วการเทรนนิ่งในการดูแลผู้ป่วยด้าน Stroke โดยตรงเราจะเจาะจงตำแหน่งที่เราจะกระตุ้นได้โดยชัดเจน